Echt zwart!
Komt u ook naar de Sinterklaasviering? We hebben nog een echte Zwarte Piet. Hij is echt zwart!’ De ogen van de verpleegster stonden vrolijk, maar toch ook een klein beetje rebels. De man die ik was komen opzoeken in het verzorgingstehuis had niet zoveel zin in de gemaakte vrolijkheid van zo’n feestje met allemaal ‘lotgenoten’. Maar dat Zwarte Piet ‘nog echt’ zwart was, dat deed hem wel goed. Dat was tenminste ‘nog net als vroeger’. Toch maar wat van die kruidnoten eten, hoewel niemand ze eigenlijk echt lekker vindt. De wereld was toch ietsje minder vreemd, ietsje minder ‘nep’ dan hij hem normaal ervoer.
Het gekrakeel rond Zwarte Piet zorgt bij veel mensen voor vervreemding. Ze kunnen zich niet herinneren dat deze figuur kwaadaardig bedoeld zou zijn. Het was gewoon een traditie die zonder verdere bijgedachten werd gevierd. Bij Zwarte Piet dachten we helemaal niet aan zwarte mensen. Hij was een figuur die op zichzelf stond. Geen Sinterklaasvierder zat ooit te denken: ‘Nu ga ik eens lekker zwarten pesten’. Maar nu wijst ineens de sterk gegroeide niet-blanke bevolking in Nederland met een priemende vinger naar de oorspronkelijke bevolking en beweert dat Zwarte Piet een grove belediging is aan hun adres.
De laffe ‘elite’ weet niet hoe snel ze voor deze absurde beschuldiging moeten buigen, met als gevolg dat de zogenaamde ‘roetveeg-piet’ steeds meer aan de bevolking worden opgelegd. Maar zoals de verpleegster goed aanvoelde: die Zwarte Piet is niet echt, hij is nep.
Nederlanders worden steeds meer geconfronteerd met nep. Dingen waarvan we dachten dat ze echt en betrouwbaar waren blijken hol en verraderlijk te zijn. Of het nu gaat om het lachje van Mark Rutte, verkiezingsbeloften, of de droom van democratische Europese samenwerking, het blijkt allemaal nep. Geert Wilders heeft het over een ‘nep-parlement’, Martin Bosma spreekt van ‘valsemunters’. IDNL gaat verder en betitelt de gehele heersende klasse als een ‘nep-elite’. Het verzet tegen het veranderen van Zwarte Piet is onder andere zo fel, omdat de bevolking het gehad heeft met de onbetrouwbare en onbekwame ‘elite’, die de oorspronkelijke bevolking in de steek laat en haar allerlei nep-oplossingen probeert op te dringen.
Daarnaast is er ook verontwaardiging over de botte wijze waarop de anti-Zwarte Pietactivisten zich gedragen. Er lijkt bij hen een zeer vijandige houding te bestaan, zo van: “Jullie zijn allemaal smerige racisten, jullie moeten voor ons door het stof, en ons nu ogenblikkelijk onze zin geven.” Het is heel begrijpelijk als de oorspronkelijke bewoners van dit land zo’n houding niet pikken. Als de anti-Zwarte Pietactivisten zich anders zouden opstellen, met begrip voor de gevoelens van de oorspronkelijke bevolking en eerbied voor onze oeroude tradities, zouden we vast wel tot een compromis kunnen komen. Zoals ik hieronder zal uitwerken zijn er namelijk best wat aanpassingen mogelijk die recht zouden doen aan onze traditie en tegelijk ten overvloede duidelijk zouden maken dat Zwarte Piet niets met zwarte mensen te maken heeft. Maar zoals het nu gaat zetten de oorspronkelijke bewoners de hakken in het zand. En terecht.
De oorsprong van Zwarte Piet ligt in de oeroude tradities van onze Germaanse voorouders. Deze overlevering is fragmentarisch, en mijn beschrijving geef ik daarom met een zeker voorbehoud. Het is echter in ieder geval duidelijk dat in het Sinterklaasfeest vele verschillende voor-christelijke elementen samenkomen die te maken hebben met het einde van het jaar en het nieuwe begin. De oudste Germaanse dagentelling was waarschijnlijk gebaseerd op de maan, maar later combineerden ze dit met het zonnejaar. Het probleem is alleen dat het zonnejaar langer is dan twaalf maanmaanden. Er was daarom altijd wat tijd over voordat het nieuwe jaar begon. Dat begin lag bij de zonnewende van Midwinter, als de zon op zijn laagste punt staat en de dagen het kortste zijn. De tijd voor Midwinter was ‘de tijd tussen de tijd’, een tijd waarin de normale orde verbroken was en de chaos opkwam. Ook de scheidsmuur tussen de wereld van de levenden en de dodenwereld viel weg en de doden kwamen bij de levenden op bezoek. De voorouders kwamen om feest te vieren met hun nakomelingen en om vruchtbaarheid te brengen, maar ook om de oren te wassen van hun nazaten die er een potje van maakten. In deze traditie viel ook ‘de wilde jacht’: een dodenleger dat onder leiding van de god Wodan door de lucht trok.
De doden werden tijdens de rituelen symbolisch tegenwoordig gesteld door verkleede mannen. Dit gebeurde met name door de gezichten zwart te maken. Dit is een eenvoudige manier om je te vermommen, en de kleur van een lijk nadert ook steeds meer het zwart.
Hieraan verwant is de traditie van de mannenbonden. Jonge krijgers doorliepen samen een inwijdingsritueel waarbij ze naar de onderwereld afdaalden en daarbij verfden ze hun lichaam zwart. De Romeinse schrijver Tacitus bericht ook over Germaanse stammen waarbij de krijgers hun lichamen zwart maakten voordat ze ten strijde trokken. Tot deze krijgstraditie behoorde ook de vermomming met dierenhuiden en -maskers, om zich met bepaalde dieren te identificeren. Germaanse mannenbonden zagen zichzelf vaak als een roedel wolven. Echter, niet alleen de krijgers maar ook de sjamanen vermomden zich vaak als dieren.
De elementen uit deze traditie traden in de loop van de tijd in allerlei combinaties op. In heel Europa komen van oudsher roetvermommingen en diervermommingen voor en ook combinaties zoals een zwart gezicht met bokkehorens of berekop op het hoofd.
Na de komst van het Christendom streed de kerk met grote heftigheid tegen de overgebleven heidense tradities. Roet- en dierenvermommingen werden gedemoniseerd en verboden. Tijdens een concilie in Toledo gaf de kerk de duivel een uiterlijk dat samengesteld was uit heidense elementen. Zo kreeg hij de horens en poten van een bok en een zwart lichaam en gezicht. Een Nederlandse benaming voor de duivel in de Middeleeuwen was overigens… Zwarte Piet!
Sinterklaas was in de Middeleeuwen een zeer populaire beschermheilige van onder andere zeelui. Ook in de bovenbeschreven traditie dook hij op, als beschermer tegen de ‘duivelse’ zwarte gestalten, die hij tot knechten maakte. Wellicht kunnen we in deze oude man met een lange baard op een paard ook een naklank zien van de figuur van de god Wodan, die ook zo werd voorgesteld.
Waar komt nu het idee vandaan dat Zwarte Piet een Moor zou zijn? Allereerst: wie waren de Moren? Daarmee werden geen zwarten aangeduid, maar de Arabische islamitische veroveraars van Spanje. En de Moren waren geen slaven, maar juist slavenhandelaren, die vele honderdduizenden blanke Europeanen tot slaaf maakten. (Wanneer krijgen wij herstelbetalingen voor wat onze voorouders is aangedaan?). Verhalen over de wreedheid van de Moren verspreidden zich over heel Europa. Traditionele afbeeldingen van de Moren toonden een donkere gelaatskleur, kroeshaar, gouden oorringen en rode lippen. Het was daarom vrij logisch dat het in de 18e eeuw kwam tot een verbinding tussen de gevreesde zwarte ongelovige heidense ‘duivels’ en de Moren als de donkere ongelovige islamitische ‘duivels’. De ‘zwarte duivel’ kreeg daarom ook exotisch aandoende kleding aan, die waarschijnlijk is gebaseerd op Spaanse pagekostuums.
Wie meer wil weten en zien van de bovenstaande tradities verwijs ik naar deze video van Arnold-Jan Scheer, die zich van jongs af aan in deze gebruiken heeft verdiept.
Deze historische gegevens in aanmerking nemend, zou er wel wat ruimte zijn voor het aanpassen van Zwarte Piet zonder dat zijn karakter verloren gaat. Als we met de anti-Zwarte Pietactivisten een redelijk overleg zouden kunnen voeren, gebaseerd op wederzijds respect, dan zouden we als compromis kunnen voorstellen om Zwarte Piet terug te brengen naar zijn oudste wortels, dus bijvoorbeeld in plaats van de Spaanse kostuums, kroeshaar en gouden oorringen weer horens of andere dierenvermommingen in te voeren. We kunnen er echter niet om heen dat Zwarte Piet nu eenmaal zwart is, de oeroude basisvermomming om de gestorvenen present te stellen.
De kans op redelijk overleg is echter klein. De verandering van Zwarte Piet is voor veel oorspronkelijke Nederlanders een symbool geworden van de demografische veranderingen die ons worden opgedrongen, en voor veel vreemdelingen een symbool van hun wil tot macht over dit land. Zwarte Piet is een slachtoffer geworden van de strijd om de macht zoals die altijd oplaait tussen bevolkingsgroepen in een land dat zucht onder de vloek van de ‘diversiteit’. Arme Zwarte Piet. Arm Nederland.
Afbeelding: ‘Zwartepiet2,jpg’, bijgesneden
© Fotograaf: Andre Engels, bron: Wikimedia, licentie
___
Deze website is een initiatief van de culturele vereniging ‘Identiteit Nederland‘. Voor vragen en contact klikt u hier.
Één reactie
Volgens Farwerck gaat het om de schaduw van Odin. In de vorm van Rupert, die achterop zijn paard Sleipnir zit en de drollen opruimt.
in Ierland, in de Ring of Kerry, maakte ik een volksfeest mee waarbij “An Poc” aanwezig was. Een man, met dierenvellen en masker verkleed als bok, die iedereen ‘vrees aanjoeg’.